Chcemy być profesjonalistami

Ośrodki pomocy społecznej wraz z decyzją o pracy metodą organizowania społeczności lokalnej (OSL), wprowadzają stosowne zapisy w aktach prawnych wyznaczających zasady ich funkcjonowania. Od 1 lipca 2012 znaczące zmiany wprowadzono również w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Radomiu. Jak to zrobili i na co położyli nacisk, dążąc do profesjonalnego wdrażania metody OSL?

Ośrodki pomocy społecznej realizujące metodę środowiskowej pracy socjalnej są ukierunkowane na profesjonalizację świadczonych usług. Wprowadzają zmiany w dokumentach regulujących funkcjonowanie ośrodka, tj. statutach, regulaminach, zakresach obowiązków pracowników, a także w dokumentach strategicznych gminy. Zmieniają struktury organizacyjne instytucji, wyodrębniają w swoich ramach organizacyjnych działy, zespoły, komórki odpowiedzialne za pracę w społecznościach lokalnych. Wydzielają stanowiska organizatorów społeczności lokalnej – pracowników socjalnych, przygotowanych do profesjonalnej pracy metodą organizowania społeczności lokalnej.

Jedną z instytucji realizującą metodę OSL jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Radomiu. Mający bogate doświadczenia w realizowaniu środowiskowej pracy socjalnej, zdecydował o profesjonalizacji warsztatu pracy i przyjęciu do wdrażania metody organizowania społeczności lokalnej. Wprowadzenie zmian formalnych, skutkowało wydzieleniem stanowisk pracowników socjalnych realizujących zadania, wyłącznie związane ze środowiskową pracą socjalną, co stwarza optymalne warunki dla rozwoju pracy metodą organizowania społeczności lokalnej.

Organizatorzy społeczności lokalnej, zatrudnieni są na wieloosobowym stanowisku ds. integracji społecznej i działań środowiskowych, tworzą pięcioosobową, umownie nazwaną „komórkę OSL”, która umiejscowiona jest w strukturach Zespołu Strategii, Doradztwa Metodycznego i Integracji Społecznej, który z kolei podlega pod Dział Pracy Socjalnej. Do podstawowych zadań pracowników należą: prowadzenie działań z zakresu pracy środowiskowej, w tym aktywizowanie społeczności lokalnej do działań na rzecz rozwiązywania ich problemów poprzez, m.in.: pracę ze społecznością o charakterze terytorialnym i kategorialnym, inicjowanie i wspieranie grup i klubów samopomocowych, organizowanie działań obywatelskich, woluntarystycznych, inicjowanie partnerstwa lokalnego, inicjowanie lokalnych wydarzeń i akcji, itp.

Wyodrębnienie 5 etatów organizatorów społeczności lokalnej, zostało poprzedzone gruntowną analizą zasobów kadrowych, gdzie pod uwagę wzięto wiedzę, umiejętności i doświadczenie pracowników w realizowaniu metody pracy środowiskowej. Jak mówi Dominika Wójcik Kierowniczka Zespołu Strategii, Doradztwa Metodycznego i Integracji Społecznej, „od kandydatów oczekiwałam przede wszystkim zainteresowania, zaangażowania i wykazywania inicjatywy, co wydawało mi się najważniejszym, oczywiście poza wiedzą i umiejętnościami w zakresie pracy środowiskowej”. Organizatorki posiadają wiedzę i umiejętności w zakresie środowiskowej pracy socjalnej na zróżnicowanym poziomie, różnią się również skalą doświadczenia zawodowego, dwie specjalizują się w wolontariacie i działaniach środowiskowych, wszystkie mają doświadczenie w przygotowywaniu i realizacji programów aktywności lokalnych skierowanych zarówno do społeczności terytorialnych jak i grup kategorialnych.

Zorganizowanie pracy organizatorów społeczności lokalnej wymaga dużo pracy i zaangażowania czasu, w procesie tym kluczową rolę odgrywa osoba organizują pracę „komórki OSL”, Dominika Wójcik podkreśla „wciąż mówię, nie możecie siedzieć tutaj, musicie mieć kontakt z mieszkańcami, musicie mieć kontakt z rejonami, musicie z nimi rozmawiać, nie można ich karmić ogólnikami”. W ocenie Dominiki Wójcik w dotychczasowej pracy zdarzają się niedociągnięcia, jednak wspólnie z zespołem dokłada starań aby było ich jak najmniej, pracuje nad budowaniem zespołu, odwołuje się do doświadczeń, kładzie nacisk na prowadzoną współpracę z pracownikami socjalnymi z dziesięciu Zespołów Pracy Socjalnej, uważa, że „fundamentalną rzeczą jest to, jak organizatorki będą współpracować z rejonami, że musimy z nimi otwarcie, że muszą wiedzieć co my robimy nie tylko dla naszego wizerunku”.

Organizowanie „komórki OSL” uwzględniało stworzenie dogodnych warunków pracy, ustalono, że każda z organizatorek będzie pracowała w społecznościach lokalnych na terenie podległym dwóm Zespołom Pracy Socjalnej, w tym jednym, z którego się wywodziła. Zdaniem Dominiki Wójcik, „pozostanie na swoim rejonie ma dobre strony, choćby żeby lepiej się czuć, mieć znajomego kierownika, dziewczyny, dzięki temu rozwiązaniu organizatorki w pewnym sensie były już bezpiecznie osadzone”. Kolejnym ważnym aspektem jest możliwość szkolenia się w ramach zespołu, w przypadku radomskiej „komórki OSL”, dwie osoby są edukatorkami środowiskowej pracy socjalnej, posiadają wiedzę i umiejętności, których wykorzystanie w ramach wewnętrznych szkoleń bezsprzecznie przełoży się na zwiększenie efektywności pracy zespołu.

Wypowiedzi Dominiki Wójcik wskazują na zaangażowanie się organizatorek społeczności lokalnej w realizowanie przydzielonych zadań, zaś bieżąca analiza ich pracy skłania do położenia nacisku na usprawnianie wdrażania metody OSL, gdzie elementami wymagającymi szczególnej uwagi są:

– bieżąca i otwarta współpraca z pracownikami socjalnymi pracującymi w terenie, negocjacje wyboru miejsc do pracy OSL,

-łączenie organizatorów społeczności lokalnej w pary, zespoły zadaniowe, które będą pracowały nad wspólną realizacją zadań, w szczególności wymagających dużych nakładów pracy i czasu, np. diagnoza społeczności lokalnej,

– podtrzymywanie kontaktu ze społecznościami lokalnymi, w których działania są rozwinięte,

– przejrzystość podległości służbowej w przypadku zespołów tworzonych w strukturach już istniejących działów, zbyt wielu kierowników dezorganizuje pracę, powoduje dyskomfort.

Czy pokładane w organizatorkach społeczności lokalnej i wprowadzonych zmianach nadzieje zostaną spełnione pokaże czas. Jest jeszcze zbyt wcześnie na ocenę rozwiązań wprowadzonych choćby w radomskim ośrodku, a realizowanych z wykorzystaniem założeń Ramowego modelu środowiskowej pracy socjalnej/ organizowania społeczności lokalnej, dokumentu powstałego w ramach projektu „Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej”.

Monika Makowiecka

Zdjęcie: „Organizatorzy społeczności lokalnej w MOPS Radom, od lewej: Hanna Kaczkowska, Bożena Odzimek, Ewa Rypińska, Beata Jończyńska i Krystyna Ćwiklińska.

Artykuł pochodzi z serwisu www.osl.org.pl

Ramowy model organizowania społeczności lokalnej (model OSL), jest koncepcją środowiskowej pracy socjalnej przygotowaną przez CAL i ISP z wykorzystaniem dostępnej literatury przedmiotu oraz doświadczeń obu organizacji, a zwłaszcza doświadczeń pracy środowiskowej metodą CAL z wybranymi instytucjami publicznymi, w tym ośrodkami pomocy społecznej.

Organizowanie społeczności lokalnej opiera się na założeniach, że efektywne wspomaganie oraz pełna integracja ze społeczeństwem osób i rodzin, szczególnie ze środowisk i obszarów marginalizowanych, nie jest możliwa bez odpowiedniego przetwarzania ich środowiska życia, w tym społeczności lokalnej, w której toczy się ich życie. Tylko bowiem aktywne i prężne społeczności stwarzają szansę na samorealizację dla osób i grup w nim funkcjonujących. Podejmowane w ramach OSL działania mają na celu wyrównywanie szans przez wspieranie w rozwoju tych osób, rodzin, środowisk i grup, które znajdują się w najtrudniejszym położeniu oraz przywróceniu najsłabszym ogniwom wspólnot lokalnych poczucia podmiotowości, kontrolowania własnego życia i sprawstwa (empowerment).

Projekt “Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.