Konferencja Pracowników Socjalnych: Praca ze społecznością w czasach kryzysu

Przed jakimi problemami stoją lokalne społeczności w Wielkiej Brytanii, a przed jakimi te w Polsce? Jak stawiają im czoła? Czy praca metodą OSL może być receptą na kryzys? – o tym była mowa podczas drugiego dnia IV Konferencji Pracowników Socjalnych „Aktywna Pomoc Społeczna”.

Starzejące się społeczeństwo. Bezrobocie, które zmusza młodych do wyjazdu do wielkich miast lub za granicę. Pogłębiające się różnice między bogatymi, a biednymi – Wielka Brytania, choć bogatsza od Polski również ma swoje problemy. Często zadziwiająco podobne do tych, których doświadczamy u nas. Podczas konferencji mówiła o nich dr Val Harris, ekspertka z kilkudziesięcioletnim stażem w obszarze organizowania społeczności lokalnej.

Mówiła szczegółowo o zmianach jakie zachodzą w Zjednoczonym Królestwie na płaszczyźnie demograficznej, ekonomicznej, społecznej i politycznej. Wielka Brytania jest w fazie przejścia. Od tego co dobrze znane i oswojone, do tego co nieznane i budzące obawy. Lokalne społeczności nie są jednak bezbronne.  Odpowiedzią ludzi pracujących ze społecznością na kryzys jest edukacja polityczna mieszkańców, dzielenie się wiedzą, uświadamianie im jaką władzą dysponuje społeczeństwo. Dzięki organizowaniu lokalnej społeczności ludzie odzyskują kontrolę nad sytuacją, zaczynają przeciwstawiać się dyskryminacji, uczą się współpracować w celu znalezienia rozwiązań. – Kluczowe jest opieranie się na tych zasobach, które są w tej społeczności. Na potencjałach ludzi, którzy ją tworzą – podkreślała Val Harris.

O kryzysie mówiła również prof. Maria Mendel z Uniwersytetu Gdańskiego. Tym razem z perspektywy polskich doświadczeń. – Organizowanie społeczności lokalnej nie jest gotową receptą na kryzys w Polsce.  Ale jest szansą na uświadomienie jaki potencjał niesie ze sobą ta metoda w procesie jego przezwyciężania. Pokazania, że odpowiedzi na kryzys należy poszukiwać w nurcie myślenia wspólnotowego – argumentowała.

Tłumaczyła także w jaki sposób obecnie objawia się kryzys społeczny: interwencja państwa w obronie kapitału, a nie poszkodowanych ludzi; przeciąganie sfery publicznej do prywatnej; stawianie zasad rynku ponad ideą równości i redystrybucji; odgradzanie się bogatych od biednych; rujnowanie mieszkalnictwa socjalnego;  zarządzanie miastem za pomocą ekspertów, bez udziału mieszkańców.

O szansach i wyzwaniach stojących przed organizowaniem społeczności lokalnych w Polsce mówił Paweł Jordan, lider ds. edukacji Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL. Przypominał o kluczowym znaczeniu empowermentu (upodmiotowienia jednostek, grup i społeczności) w pracy metodą OSL. Podkreślał jak ważne w pracy ze społecznością jest odejście od patrzenia przez pryzmat problemów, trudności i deficytów. – Trzeba pracować na zasobach, talentach, umiejętnościach. Mocnych stronach miejsc i ludzi, z którymi współdziałamy – podkreślał.

W drugiej części dnia uczestnicy konferencji wzięli udział w warsztatach, podczas których dzielili się doświadczeniami pracy ze społecznościami lokalnymi. Dyskutowali o tym jak poszczególne ośrodki pomocy społecznej przekształcają się, by móc skutecznie pracować ze społecznością. Jak angażują do współpracy inne instytucje i współtworzą lokalne partnerstwa. Jak układa im się współpraca z samorządem.

Trwająca od 4 do 6 listopada Konferencja Pracowników Socjalnych „Planowanie i wdrażanie organizowania społeczności lokalnej” realizowana jest w ramach projektu „Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Omawiany podczas wydarzenia ramowy model organizowania społeczności lokalnej (model OSL), jest koncepcją środowiskowej pracy socjalnej przygotowaną przez CAL i ISP z wykorzystaniem dostępnej literatury przedmiotu oraz doświadczeń obu organizacji, a zwłaszcza doświadczeń pracy środowiskowej metodą CAL z wybranymi instytucjami publicznymi, w tym ośrodkami pomocy społecznej.

Organizowanie społeczności lokalnej opiera się na założeniu, że efektywne wspomaganie oraz pełna integracja ze społeczeństwem osób i rodzin, szczególnie ze środowisk i obszarów marginalizowanych, nie jest możliwa bez odpowiedniego przetwarzania ich środowiska życia, w tym społeczności lokalnej, w której toczy się ich życie. Tylko aktywne i prężne społeczności stwarzają szansę na samorealizację dla osób i grup w nim funkcjonujących. Podejmowane w ramach OSL działania mają na celu wyrównywanie szans przez wspieranie w rozwoju tych osób, rodzin, środowisk i grup, które znajdują się w najtrudniejszym położeniu oraz przywróceniu najsłabszym ogniwom wspólnot lokalnych poczucia podmiotowości, kontrolowania własnego życia i sprawstwa (empowerment).