Konferencja Pracowników Socjalnych: Sukcesy i trudności w aktywizowaniu społeczności

Praca ze społecznością lokalną to wielkie wyzwanie, a droga do zaktywizowania mieszkańców nie jest łatwa. Ale przy odpowiedniej motywacji ludzi w nią zaangażowanych jest możliwa i przynosi bardzo konkretne rezultaty – to główne wnioski z pierwszego dnia IV Konferencji Pracowników Socjalnych „Aktywna Pomoc Społeczna”.

Dr Marek Rymsza z Instytutu Spraw publicznych przypomniał, o założeniach modelu organizowania społeczności lokalnej – Chcemy dowartościować działania aktywizacyjne podejmowane przez służby społeczne. Ale to nie znaczy, że mają one wyprzeć działania osłonowe. Obie te formy się nawzajem uzupełniają – podkreślał. Wymienił tez dwa warunki, które muszą zostać spełnione, aby reforma pomocy społecznej odniosła sukces. – Jeśli chcemy namówić pracownika socjalnego, aby wyszedł zza biurka i skutecznie pomagał ludziom, to nie powinniśmy mu tego biurka zabierać – mówił obrazowo. – Pracownicy socjalni powinni mieć pozostawione zaplecze instytucjonalne. Zmiany powinny przebiegać ewolucyjnie, nie rewolucyjnie – tłumaczył. Drugi warunek to otwarcie na „siły społeczne”, czyli współpraca z trzecim sektorem.

Przez niemal dwa lata Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL i Instytut Spraw publicznych wdrażało model organizowania społeczności lokalnej w kilkudziesięciu ośrodkach pomocy społecznej. Niemal trzy czwarte pracowników uczestniczących w pilotażu zadeklarowało, że nastąpił u nich wysoki lub bardzo wysoki wzrost poziomu samooceny. 64 proc. uczestników uważa, że zwiększyła się ich motywacja do pracy. 92 proc. ośrodków podjęło lub rozwinęło współpracę z lokalnymi instytucjami i organizacjami. – To dane, które pokazują, że metoda organizowania społeczności lokalnej ma bardzo pozytywny wpływ zarówno na otoczenie ośrodka pomocy społecznej, jak i na samych pracowników socjalnych – podkreślał Bohdan Skrzypczak, prezes CAL, kierownik Laboratorium Innowacji Społecznej.

Podczas konferencji swoimi sukcesami oraz trudnościami we wdrażaniu OSL dzieliły się osoby, które na co dzień pracują ze społecznością. Szczególnym zainteresowaniem cieszyło się wystąpienie grupy z Radomska. Pokazała ona jak przebiega praca ze społecznością realizowana przez miejski ośrodek pomocy społecznej w ich mieście. Uczestnicy mieli okazję przyjrzeć się tematowi pokazanemu z trzech różnych stron: z perspektywy władz miasta (Wioletta Pal , wiceprezydent Radomska), dyrekcji ośrodka (Beata Kotlicka, zastępca dyrektora MOPS) oraz organizatorów społeczności lokalnej (Anna Kowalczyk i Jacek Pawelec).

Ważnym punktem dnia byłą debata na temat nowej roli ośrodka pomocy społecznej, w której aktywnie brali udział uczestnicy konferencji. – Jak przekonać władze gminy do wsparcia pracy środowiskowej prowadzonej przez ośrodek pomocy społecznej? Jak zdobyć miejsce, w którym mieszkańcy mogą się spotykać? Jakie są największe problemy, które napotkali organizatorzy społeczności lokalnych? – padały pytania z sali. Swoimi wieloletnimi doświadczeniami dzielili się przedstawiciele kadry kierowniczej z ośrodków pomocy społecznej w Radomsku, Włocławku, Wejherowie i Michałoiwcach.

Trwająca od 4 do 6 listopada Konferencja Pracowników Socjalnych „Planowanie i wdrażanie organizowania społeczności lokalnej” realizowana jest w ramach projektu „Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Ramowy model organizowania społeczności lokalnej (model OSL), jest koncepcją środowiskowej pracy socjalnej przygotowaną przez CAL i ISP z wykorzystaniem dostępnej literatury przedmiotu oraz doświadczeń obu organizacji, a zwłaszcza doświadczeń pracy środowiskowej metodą CAL z wybranymi instytucjami publicznymi, w tym ośrodkami pomocy społecznej.

Organizowanie społeczności lokalnej opiera się na założeniu, że efektywne wspomaganie oraz pełna integracja ze społeczeństwem osób i rodzin, szczególnie ze środowisk i obszarów marginalizowanych, nie jest możliwa bez odpowiedniego przetwarzania ich środowiska życia, w tym społeczności lokalnej, w której toczy się ich życie. Tylko aktywne i prężne społeczności stwarzają szansę na samorealizację dla osób i grup w nim funkcjonujących. Podejmowane w ramach OSL działania mają na celu wyrównywanie szans przez wspieranie w rozwoju tych osób, rodzin, środowisk i grup, które znajdują się w najtrudniejszym położeniu oraz przywróceniu najsłabszym ogniwom wspólnot lokalnych poczucia podmiotowości, kontrolowania własnego życia i sprawstwa (empowerment).

.