Nie ma rewitalizacji bez animacji

Zapraszamy do lektury książki „Od animacji do rewitalizacji społecznej – dialog perspektyw i doświadczeń”. Publikacji przypomina i ukazuje zagadnienia rewitalizacji społecznej w szerokim kontekście działań i przemian, jakie zachodziły w Polsce lokalnej w ciągu 20 lat demokratycznej transformacji.

Pojęcie rewitalizacji pojawia się w dyskursie transformacyjnym od początku lat 90 ubiegłego wieku. Jednak dopiero w XXI wieku, kiedy rewitalizację powiązano z konkretnymi instrumentami związanymi z planowaniem rozwoju, weszło szeroko do słownika i praktyki samorządów lokalnych.

W pierwszym okresie swoistego „boomu” rewitalizacyjnego uwaga koncentrowała się na renowacji (substancji mieszkaniowej, obiektów zabytkowych, architektonicznie definiowanej przestrzeni publicznej), a więc przede wszystkim stronie inwestycyjnej. Nieco później do głosu doszła perspektywa ożywienia gospodarczego, a więc takiego rekonstruowania obszarów miejskich i wiejskich, by wytworzyć dla nich nowe perspektywy rozwoju ekonomicznego. Jedynie gdzieś w tle pojawiała się konieczność ożywienia życia społecznego, bez którego odnowione części miast nadal będą bez życia. Dziś wydaje się, że właśnie optyka społecznej zmiany – społecznej rewitalizacji – zaczyna być najbardziej inspirującym i kreatywnym elementem planowania i realizacji procesów rewitalizacji. Jak już nie raz się przekonaliśmy w innych sferach życia, przebudowa infrastruktury materialnej jest dużo łatwiejsza niż odbudowa lub zmiana mentalności i organizacji życia społecznego.

Upadek danego środowiska przestrzennego to zawsze, przede wszystkim, kryzys społeczny, a wraz z nim wykluczenie, bieda, patologie, bezradność i zwyczajna bierność. Proces odnowy przestrzeni miejskiej lub wiejskiej zawsze pociąga za sobą konieczność przemyślanej inwestycji i edukacji społecznej. Bez obawy nadużycia można zaproponować więc hasło: „nie ma rewitalizacji bez animacji”. Po wcześniej przedstawionych argumentach można przyjąć, że w procesie rewitalizacji najważniejsi są ludzie. Należy jednak podkreślić, że widziani nie jako pojedyncze osoby, lecz przede wszystkim jako grupa, społeczność, która wspólnie zamieszkuje i tworzy dane terytorium. Taka perspektywa „inwestowania w ludzi” charakterystyczna jest dla programów „aktywizacji i rozwoju społeczności lokalnych”, które w praktyce coraz częściej określane są mianem animacji społecznej będącej polskim odpowiednikiem międzynarodowych terminów: community work, community capacity building, community development.

Wydana przez Krajowy Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego publikacja  powstała we współpracy z Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL. Wśród autorów znajduje się eksperci CAL: Bohdan Skrzypczak i Rafał Krenz

Publikacja dostępna jest w bibliotece Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL

Wersję elektroniczną publikacji, można pobrać ze strony internetowej Krajowego Ośrodka EFS